Về Kỹ năng viết

Theo dõi Su học ở Pomfret, rút ra một điều tâm đắc về sự khác biệt quan trọng giữa giáo dục ở Mỹ và Việt nam: đó là rèn luyện học sinh về kỹ năng viết. Có thể nói kỹ năng viết hay writing là trung tâm của mọi hoạt động học tập ở trường của học sinh.

Học sinh dường như buộc phải viết hàng ngày về đủ mọi chủ đề, nội dung, trong tất cả các môn học, hoạt động, sinh hoạt. 

Từ những bài viết bắt buộc hàng tuần giới hạn 200 đến 500 từ của môn English đến những bài thu hoạch mỗi nửa tháng của các môn học như History, Social Studies, Chemistry,...

Từ những cuộc thi viết văn thơ hàng năm với các giải thưởng danh giá mà giám khảo là những nhà văn đương thời có tiếng tăm đến những giải thưởng mini là các gift card trị giá $25 cho các bài essay ngắn về các chủ đề như integrity, responsibility hay sympathy. 

Từ những yêu cầu giải thích lý do khi muốn đăng ký một hoạt động nào đó hay cạnh tranh một vị trí lãnh đạo đến những bài chapel speech mỗi tuần đều đòi hỏi học sinh phải có một kỹ năng viết thành thạo; khả năng diễn đạt ý tưởng rõ ràng, thể hiện suy nghĩ, tư duy của mình mạch lạc, sáng sủa trong giới hạn số từ cho phép.

Hai trung tâm quan trọng nhất của trường là Math Center và Writing Center nơi các học sinh tập trung hàng ngày ngoài giờ học để rèn luyện kỹ năng làm toán và viết văn; là nơi các học sinh xuất sắc được tuyển chọn (cũng qua các bài essay) làm tutor hướng dẫn các bạn đồng môn.

Ngoài ra học sinh còn có muôn vàn cơ hội để viết nếu ưa thích qua các hoạt động ngoại khóa viết báo, blog, web site của trường. Những việc này không bao giờ thừa vì học sinh nào cũng biết rằng ngoài điểm số trung bình của các năm học, hai yếu tố quan trọng quyết định việc vào đại học là điểm SAT và bài essay. 

Phần writing của SAT nay đã trở thành bắt buộc và chiếm 1/3 số điểm cùng với Critical Reading và Math. Còn bài essay trong hồ sơ tuyển sinh có thể nói là yếu tố duy nhất giúp học sinh đưa mình nổi bật lên giữa hàng ngàn vạn hồ sơ được giám khảo xem xét.     

 
Dễ thấy sự khác biệt này giữa hai hệ thống giáo dục đã tạo ra những sản phẩm khác biệt. Dù có tư duy trừu tượng tốt, kỹ năng giải toán cao, khả năng suy luận không tồi và có rất nhiều kiến thức, nhiều học sinh xuất sắc của Việt nam bị hạn chế về khả năng diễn đạt, hời hợt về nhận thức, lủng củng về logic khi phải trình bày những vấn đề lý luận phức tạp. 

Thiếu kỹ năng viết hoàn chỉnh, bước sau cùng của các thao tác tư duy: nghĩ - nói - viết*, không khó để giải thích hiện tượng học sinh Việt nam hụt hơi khi lên đến trình độ cao hoặc đuối sức trong các lĩnh vực khoa học xã hội.

*Theo E.M.Forster, tiểu thuyết gia người Anh: "Tôi không bao giờ biết rõ những gì tôi nghĩ cho đến khi tôi nói nó ra, và khi tôi đã nói tôi không biết rõ những gì tôi đã nói cho đến khi tôi viết nó. Sau đó tôi phân tích những gì tôi đã viết và hoàn thiện nó"